Bất ổn thị trường tôm nguyên liệu trong nước

Nguồntin: Vasep, 16/09/2013
Ngày cập nhật: 23/9/2013

Theo phản ánh từ nhiều DN tại miền Trung và ĐBSCL, tình trạng thương lái thu mua tôm nguyện liệu bất kể cỡ tôm và chất lượng để đưa sang Trung Quốc từ

nhiều năm qua đã đến mức báo động và đang làm loạn thị trường tôm nguyên liệu trong nước. Tình trạng này kéo dài sẽ gây hậu quả nghiêm trọng cho sản xuất, XK tôm của Việt Nam trong khi tôm hiện là sản phẩm “cứu cánh” cho thủy sản XK của cả nước.

Thực trạng

Trong vài năm qua đã xuất hiện tình trạng thương lái mua tôm sú và tôm chân trắng cỡ lớn với giá cao tại hầu hết các tỉnh có nuôi tôm, sau đó ướp đá hoặc cấp đông và chở thẳng về Trung Quốc.

Tuy nhiên, khoảng gần một tháng trở lại đây, tình hình diễn biến phức tạp hơn nhiều. Các DN phản ánh cho biết nhiều thương lái đang tăng cường thu mua khối lượng lớn tôm tươi từ các tỉnh rồi ướp đá vận chuyển về Trung Quốc. Theo thống kê sơ bộ, mỗi ngày có khoảng 300 tấn tôm tươi nguyên liệu được XK chính ngạch sang Trung Quốc qua các cửa khẩu.

Nếu trước đây, các thương lái chỉ thu mua tôm cỡ 80 con/kg trở lên thì nay tôm cỡ nhỏ chỉ 150 con/kg cũng được thu gom, XK sang Trung Quốc.

Các thương lái thu mua và không quan tâm đến kiểm soát kháng sinh trong tôm nguyên liệu mà còn thực hiện bơm chích tạp chất có mục đích.

Hậu quả nghiêm trọng

Không thể cạnh tranh trong thu mua tôm nguyên liệu với thương lái đã khiến nhiều DN “mắc kẹt” với những hợp đồng đã ký với nhà NK vì trước đây DN có thể thu mua 100 tấn tôm nguyên liệu mỗi tháng, nay chỉ còn thu mua được khoảng 20 tấn.

Bên cạnh đó là nguy cơ không kiểm soát được chất lượng nguyên liệu, đặc biệt là dư lượng kháng sinh và tạp chất, có thể làm ảnh hưởng đến hình ảnh con tôm Việt Nam, ảnh hưởng đến sự nỗ lực chung của Nhà nước và các DN trong thời gian qua về vấn đề kiểm soát kháng sinh, chất lượng tôm nuôi.

XK tôm sẽ ra sao?

Tôm là sản phẩm chiến lược trong cơ cấu XK thủy sản nói riêng và XK của Việt Nam nói chung. Giá trị XK tôm Việt Nam mỗi năm đạt khoảng 2,3 - 2,5 tỷ USD (chiếm 37 - 40% tổng giá trị XK thủy sản), đóng góp hơn 2% tổng giá trị XK của Việt Nam.

Năm 2013, nhờ XK tôm tăng trưởng khả quan nên đã bù đắp cho sự sụt giảm XK nhiều mặt hàng thủy sản khác như cá tra, nhuyễn thể và cá ngừ. Bảy tháng đầu năm 2013, XK tôm đạt gần 1,4 tỷ USD, tăng 14,7% so với cùng kỳ năm ngoái trong khi XK các mặt hàng khác như cá tra giảm 0,6%, cá ngừ giảm 2,1% và nhuyển thể giảm 17,3%.

Hiện nay, XK tôm đang gặp một số thuận lợi như giá tôm trên thị trường thế giới tăng, nguồn cung tôm từ Thái Lan giảm mạnh do ảnh hưởng của hội chứng tôm chết sớm (EMS), tạo cơ hội cho các nước cung cấp khác - trong đó có Việt Nam. Mới đây, ngày 10/9/2013, Bộ Thương mại Mỹ cũng vừa công bố kết quả cuối cùng đợt xem xét hành chính thuế chống bán phá giá tôm NK vào Mỹ giai đoạn 1/2/2011 – 31/1/2012 (POR7) với tất cả 33 DN đều có mức thuế 0%.

Tuy nhiên, các DN đã đầu tư “bài bản” cho cơ sở sản xuất chế biến, ký kết nhiều hợp đồng XK giá trị lớn, tạo công ăn việc làm cho hàng nghìn lao động, từng bước xây dựng hình ảnh về chất lượng tôm Việt Nam trên thị trường quốc tế lại đang phải “đau đầu” với việc cạnh tranh thu mua tôm nguyên liệu ngay chính tại vùng nuôi tôm trong nước! Và nhiều khả năng là chúng ta sẽ bị “thua ngay chính trên sân nhà!?”

Thiết nghĩ cơ quan quản lý nhà nước cần nhanh chóng đưa ra biện pháp giải quyết tình trạng các thương lái tranh mua tôm nguyên liệu tại các địa phương để đưa sang Trung Quốc, gây rối loạn thị trường, ảnh hưởng tới uy tín sản phẩm tôm Việt Nam, nhằm giúp bình ổn nguồn tôm nguyên liệu, tạo sân chơi bình đẳng cho các DN sản xuất, chế biến và XK tôm cũng như giúp duy trì tăng trưởng XK tôm.

Theo ý kiến của một số chuyên gia thì các cơ quan quản lý nhà nước có thể áp dụng thuế đối với các lô hàng tôm tươi XK chưa qua chế biến, để ổn định nguồn cung và giá tôm nguyên liệu trong nước.

Nguyễn Bích

http://www.vasep.com.vn/Tin-Tuc/378_31759/ITC-Hoa-Ky-phu-quyet-quyet-dinh-cuoi-cung-vu-kien-chong-tro-cap-tom-nuoc-am-cua-DOC.htm